Dieta osoby leżącej
Balkoniki i chodziki
2 listopada 2023
Spotkanie 27.10.2023r. we Wrocławiu
8 listopada 2023
Wraz z wiekiem w organizmie osoby starszej dochodzi do wielu zmian, które zaburzają jego funkcjonowanie. Metabolizm zwalnia, mięśnie zanikają – nie rzadko w ich miejsce pojawia się tkanka tłuszczowa. Gorzej pracują również ślinianki, co powoduje ograniczenie produkcji enzymów trawiennych. Bardzo często dochodzą do tego ubytki zębów, które utrudniają gryzienie .
Niewłaściwie pogryziony pokarm z kolei, powoduje dyskomfort żołądkowy oraz zaparcia. Leżący lub siedzący tryb życia powoduje, że aktywność fizyczna seniora zmniejsza się właściwie do zera. Brak ruchu bardzo spowalnia pracę układu trawiennego. U osób starszych bardzo często można zaobserwować:
- Zaparcia,
- Wzdęcia,
- Niedożywienie,
- Bóle brzucha,
- Osłabienie organizmu.
Unieruchomienie, zwłaszcza u osób, które do tej pory były aktywne, potęguje uczucie bezradności.
Senior staje się apatyczny i milczący. Taki stan może doprowadzić nawet do depresji. Właściwie dobrana dieta może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie organizmu.
Prawidłowa dieta
Dieta osoby leżącej powinna być przede wszystkim lekkostrawna, a więc posiłki gotowane na parze, pieczone, duszone. Warte uwagi są również dobre oleje, pieczywo pełnoziarniste, mleko i jego przetwory, warzywa oraz owoce poddane obróbce cieplnej (osobie leżącej nie służą produkty wzdymające).
Warto wiedzieć, że u osób, które nie są aktywne fizycznie zapotrzebowanie energetyczne znacząco się zmniejsza. Kaloryczność diety osoby leżącej wynosi 1500-1900 kcal u kobiet i 1700-2000 kcal u mężczyzn.
Najlepszą opcją posiłków będą trzy główne posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) oraz dwie przekąski. Ze względu na demineralizacje układu sercowo-naczyniowego, dieta osób starszych leżących powinna być bogata w produkty dostarczającej odpowiedniej ilości wapnia i żelaza.
Należy zadbać o to, by osoba starsza spożywała posiłki bogate w:
Odpowiednie nawodnienie
Woda stanowi od 45% do 80% masy ciała człowieka. Ilość wody zawartej w organizmie jest zależna od wielu czynników, w tym płci i wieku – im starsza osoba, tym mniej zawiera wody. Głównymi objawami odwodnienia u osób starszych to ból i zawroty głowy, suchość skóry i błon śluzowych, niska częstotliwość oddawania moczu, zaparcia, osłabienie, a nawet omdlenia. Poza tym zdarzają się problemy z koncentracją i zaburzeniami pamięci.
Senior powinien dziennie wypijać ok. 3l płynów. Mogą to być oprócz wody niegazowanej, kompoty, rozcieńczone soki czy słaba herbata.
Jak karmić osobę leżącą?
Zdarza się, że osoba starsza nie jest w stanie samodzielnie spożywać posiłków. W takim przypadku niezbędna jest pomoc osoby trzeciej. Musi ona przede wszystkim wykazać się dużą cierpliwością. Nie wolno pospieszać ani wmuszać jedzenia.
Zanim podamy osobie leżącej posiłek należy poznać kilka zasad karmienia:
- Ułóż pacjenta w pozycji siedzącej. Nie można karmić pacjenta w pozycji leżącej !!! Grozi to zakrztuszeniem.
- Jeżeli pacjent może jeść samodzielnie, nie należy go w tym wyręczać. Można pomóc mu w trzymaniu sztućców lub prowadzić jego rękę do ust.
- Jeśli stan pacjenta wymaga karmienia, należy robić to tak, żeby nie czuł się jak dziecko.
- Nakładaj małe, łatwe do połknięcia kawałki.
- Obserwuj.
- Nie uderzaj sztućcami o zęby – u osób z demencją może to wywołać odruch zaciskania szczęki.
- Jeśli pacjent nie chce otworzyć ust, lekko dotknij czubkiem łyżki. NIE NAPIERAJ !
Zasady karmienia przez sondę żołądkową
- Należy dokładnie zmiksować pożywienie.
- Podawać jednorazowo 200-300ml pokarmu o temperaturze ok 36 stopni Celsjusza.
- Ułożyć pacjenta w pozycji wysokiej lub pół-wysokiej.
- Podawać na początku oraz na końcu partii ciepłego płynu np. herbaty 10-20ml.
- Pozostawić pacjenta w pozycji wysokiej jeszcze ok. 1h po jedzeniu.
Karmienie za pomocą sondy odbywa się 5-6 razy dziennie. Sama sonda powinna być wymieniana co ok. 6 tygodni. Jej wymianą powinien zajmować się zawsze fachowy personel medyczny dochodzący do domu podopiecznego.
