Dzieci i młodzież w wieku szkolnym, a niepełnosprawność ruchowa

Czym jest dysfunkcja ruchu?

Uniwersytet waszyngtoński przytacza następującą definicję upośledzenia ruchu: Upośledzenie ruchowe to niepełnosprawność, która wpływa na ruch w zakresie od dużej motoryki, takiej jak chodzenie, po ruchy drobne, polegające na ręcznym manipulowaniu przedmiotami.

Szereg rodzajów zaburzeń ortopedycznych lub nerwowo-mięśniowych może mieć wpływ na mobilność. Są to między innymi amputacje, dystrofia mięśniowa, paraliż, porażenie mózgowe, udar, stwardnienie rozsiane, zapalenie stawów oraz uszkodzenie rdzenia kręgowego. Niepełnosprawność ruchowa waha się od upośledzenia dolnych partii ciała, które może wymagać używania lasek, chodzików lub wózków inwalidzkich, po upośledzenia górnych partii ciała, które mogą obejmować ograniczone lub nieużywanie kończyn górnych.

Niepełnosprawność ruchowa może być trwała lub tymczasowa. Złamanie kości lub zabieg chirurgiczny mogą tymczasowo wpłynąć na zdolność ucznia do samodzielnego chodzenia i szybkiego przemieszczania się. Podobnie niektórzy uczniowie mogą poruszać się z chodzikiem na krótkich dystansach w klasie, ale mogą potrzebować wózka inwalidzkiego lub skutera na dłuższe dystanse.

Ograniczenia

Niepełnosprawność ruchowa może wpływać na dzieci młodzież na kilka sposobów. Niektórym uczniom może zająć więcej czasu przechodzenie z jednej klasy do drugiej, wchodzenie do budynków lub manewrowanie na małych przestrzeniach. W niektórych przypadkach bariery fizyczne mogą utrudniać wejście do budynku lub pomieszczenia. Uczniowie mogą również potrzebować dostępnego transportu, aby dostać się do miejsc pracy w terenie. Może to w różnym stopniu wpływać na zdolność ucznia do
manipulowania przedmiotami, przewracania stron, pisania długopisem lub ołówkiem, pisania na klawiaturze i/lub pobierania materiałów badawczych. Schorzenia, takie jak zapalenie stawów lub powtarzające się urazy stresowe, mogą wpływać na zdolności motoryczne i zmniejszać wytrzymałość w przypadku dłuższych zadań. 

Dziecko, które nie może bawić się ze swoimi rówieśnikami z powodu niesprawnych rąk lub nóg czuje się gorsze. Nierzadko odczuwa lęk i złość oraz odsuwa się od grupy. Jeszcze niedawno dzieci niepełnosprawne były narażone na negatywne nastawienie ze strony rówieśników. Rozwiązaniem takich problemów jest tworzenie klas integracyjnych, gdzie niepełnosprawne dzieci nie są odizolowane i mogą nawiązywać przyjaźnie ze zdrowymi dziećmi, które dzięki takim relacjom mogą nauczyć się empatii. Możliwość integracji z innymi dziećmi wpływa pozytywnie nie tylko na fizyczny stan dziecka niepełnosprawnego, ale również na jego prawidłowy rozwój emocjonalny i psychiczny.

Szkoły coraz częściej i coraz lepiej dostosowywane są do potrzeb uczniów niepełnosprawnych. Zarówno jeśli chodzi o skład nauczycielski jak i bariery architektoniczne, np. poprzez zainstalowanie w budynku wind, ramp czy dostosowanie wysokości włączników światła, klamek do możliwości dzieci. Innym istotnym czynnikiem jest dostosowanie toalet pod potrzeby dzieci niepełnosprawnych.

Ważnym, lecz także trudnym obszarem wspierania uczniów niepełnosprawnych ruchowo jest wsparcie emocjonalne. Uczniowie niepełnosprawni nie potrzebują litości nauczyciela czy rówieśników, ale empatii otoczenia i zrozumienia ich potrzeb.