Zaparciem nazywamy zbyt rzadką częstotliwość wypróżnień oraz towarzyszące temu problemy tj. nadmierne parcie, aby oddać stolec, uczucie niepełnego wypróżnienia się czy jeśli już to się uda to stolec jest suchy, bardzo zbity. Problemy z załatwianiem się mogą wynikać z trybu życia, pełnego stresu lub niezdrowej diety, ale także z przyjmowanych leków i chorób (np. hemoroidy, choroby układu nerwowego, stany po zabiegach chirurgicznych, powikłania cukrzycy).
Jeśli zaparcia są ciężkie, uporczywe lub utrzymują się dłużej niż kilka dni, należy udać się do lekarza. Lekarz może wykluczyć poważniejsze schorzenia i zalecić leczenie. Domowe sposoby leczenia nie zawsze przyniosą oczekiwane efekty, a czekanie w takim stanie może doprowadzić do niedrożności przewodu pokarmowego i natychmiastowej interwencji chirurgicznej.
Błonnik to kluczowy element diety, który pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego. Istnieją dwa rodzaje błonnika: rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Rozpuszczalny znajduje się m.in. w owocach, warzywach, roślinach strączkowych, płatkach owsianych, siemieniu lnianym, tofu. Taki błonnik poza naturalnymi, ogólnodostępnymi produktami możemy także kupić w aptekach w postaci kapsułek, proszku, saszetek.
Natomiast błonnik nierozpuszczalny znajdziemy w pełnoziarnistych produktach, orzechach, również w części warzyw. Ten rodzaj ma dodać objętości stolcowi, co przyspieszy jego powstawanie w jelitach.
Picie dziennego zapotrzebowania na wodę (od 1,5 litra do nawet 2 litrów w zależności od płci, masy ciała, temperatury otoczenia i aktywności fizycznej) jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego. Woda pomaga w nawilżeniu błonnika, co ułatwia jego działanie w jelitach. Jeśli masz problem z wypiciem takiej ilości wody możesz też sięgnąć po herbatę ziołową, sok z owoców (oczywiście im bardziej naturalne, ograniczone w cukry tym lepiej) lub bulion. Dobrą praktyką jest także wypicie rano szklanki ciepłej wody z miodem lub z wcześniej zalanymi suszonymi śliwkami. To domowe sposoby, które z pewnością szybko przywrócą pracę jelit.
Regularne ćwiczenia fizyczne pomogą pobudzić jelita do pracy. Nawet codzienny, krótki spacer będzie pomocny! Jeśli już zmagamy się z problemem zatwardzenia każda dawka ruchu poprawi metabolizm i pracę jelit pamiętajmy tylko aby ta aktywność nie była zbyt intensywna. Nadmierna może prowadzić do zupełnie odwrotnych skutków.
Probiotyki to dobroczynne bakterie, które wspierają zdrowie jelit. Mogą być pomocne w regulowaniu trawienia i łagodzeniu zaparć. Naturalne źródła probiotyków to jogurty, kefiry, kiszonki oraz suplementy diety.
Przetworzona żywność często zawiera niewiele błonnika i dużo tłuszczu oraz cukru, co może prowadzić do problemów trawiennych. Dieta zapobiegająca zaparciom u każdego będzie wyglądać nieco inaczej, tzn. u osoby starszej będzie mniej kaloryczna i bogatsza w witaminy i minerały, których ubywa z wiekiem, natomiast u młodego, aktywnego człowieka dieta musi być odpowiednio zbilansowana, bogata w białko, węglowodany, zdrowe tłuszcze, witaminy.
Stres może nasilać zaparcia. O ile można nauczyć się technik relaksacyjnych, medytacji to najlepszym rozwiązaniem jest, o ile to możliwe, uniknie nadmiernych złych emocji.
Warto wprowadzić także rutynę wypróżnień. Przeznaczenie czasu na wypróżnienia każdego dnia, najlepiej po śniadaniu, kiedy ruchy jelit są najsilniejsze, może pomóc w regulacji rytmu wypróżnień. Poza tym najlepszą radą jest po prostu słuchanie własnego ciała. Kiedy czujesz potrzebę, idź do toalety.
Oczywiście istnieją leki regulujące pracę jelit. Mamy naprawdę szeroki wybór: herbatki ziołowe na zaparcia, czopki przeczyszczające, błonnik do dodania do posiłków czy płynów, poza tym preparaty takie jak syropy, krople, tabletki. Wszystkie produkty mają zadanie przeczyszczające w mniejszym lub większym stopniu, większość jest do kupienia bez recepty.
Wbrew pozorom bardzo ważna jest także pozycja, którą przyjmujemy na toalecie. Mowa tu o pochyleniu się do przodu z jednoczesnym podniesieniem kolan powyżej wysokości bioder i ustawieniem stóp na podniesieniu, np. na niewysokim stołeczku. Taka pozycja łagodzi kąt odbytowo-odbytniczy (lub kąt Parksa) co ułatwia załatwienie swoich potrzeb. Tak naprawdę wyparcie stolca powinno trwać nie dłużej niż 5 minut i nie powinno sprawiać wysiłku czy bólu.