Jak zaopiekować się osobą z odleżynami i odparzeniami?
Co należy wziąć pod uwagę podczas wyboru łóżka rehabilitacyjnego?
9 czerwca 2022
Odleżyny, otarcia i odparzenia to ogromny problem z jakim często borykają się osoby leżące lub o ograniczonych możliwościach ruchu. Pewnie niejednokrotnie obiły Ci się o uszy słowa ,,lepiej zapobiegać niż leczyć’’, w tym przypadku mają wyjątkowe znaczenie, gdyż odleżyny i odparzenia są ciężkie i długotrwałe w leczeniu, a poza tym bardzo bolesne.
Zacznijmy od tego jak dochodzi do odparzeń. Stały kontakt skóry z potem czy moczem, podwyższona temperatura wewnątrz pieluchy oraz długotrwałe przebywanie w niezmienionej pozycji mogą szybko doprowadzić do podrażnienia. Dodatkowym powodem jest materiał mający styczność ze skórą, najczęściej nieprzepuszczający powietrze, ze sztucznych tworzyw. Podrażnienie objawia się zaczerwienieniem, szczypaniem, swędzeniem, obrzękiem, łuszczeniem się, a także uczuciem napięcia skóry. Osoby leżące, a zwłaszcza pieluchowane, otyłe lub z nadwagą muszą znajdować się pod stałą obserwacją.
Odparzenia krocza, pachwin i odbytu bardzo często są następstwem noszenia wyrobów chłonnych. Musimy pamiętać, aby wybierać dobre jakościowo produkty - muszą one zapewniać niezakłóconą cyrkulację powietrza, a także pasować rozmiarem. U osób otyłych obserwuje się także odparzenia skóry pomiędzy fałdami, a u otyłych kobiet również pod biustem.
Podstawowa pielęgnacja odparzeń
Gdy zauważymy pierwsze odparzenia musimy szybko podjąć działanie. Najważniejsze jest, aby skóra miała dostęp do świeżego powietrza, wskazane jest, aby osobę leżącą, co jakiś czas obracać tak by miejsca zmienione chorobowo nie były niczym przykryte i nie stykały się bezpośrednio z żadnym materiałem. Skórę należy oczyścić np. sterylnym roztworem soli fizjologicznej. Na osuszoną skórę nałożyć preparaty pielęgnacyjne (kremy, maści lub zasypki), a pacjenta ubrać w przewiewne, oddychające ubrania.
Jeśli nie widzimy poprawy lub odparzenia się powiększają niezbędna będzie konsultacja z lekarzem.
Jak zapobiec odleżynom?
Odleżyny to martwica tkanek, powstała przez zaburzenie przepływu krwi do żył i tętnic. Jest to skutek długotrwałego lub powtarzającego się ucisku.
Powstawanie odleżyny jest bardzo niepozorne, poprzedza je lekkie zaczerwienienie skóry, które blednie pod wpływem ucisku. Po jakimś czasie przestaje blednąć pod wpływem ucisku, może być cieplejsze i miększe/twardsze od sąsiadującej tkanki. Później zaczerwienienie zastępuje płytkie owrzodzenie bądź pęcherze z płynem surowiczym lub surowiczo-krwistym. Niestety ten moment często jest bagatelizowany, ponieważ przypomina podrażnienie, skóra jest zmiękczona jakby miała długi kontakt z wodą. Dalsza martwica od tego momentu następuje bardzo szybko, tworzy się rana odsłaniająca tkankę tłuszczową, wokół niej powstaje rumień i obrzęk. Następnie rana staje się czarna, może obejmować mięśnie, stawy lub kości. Sprawia ogromny ból, a gojenie się może trwać nawet parę lat.
Najważniejsze w przeciwdziałaniu odleżynom jest zmienianie pozycji chorego co około 3 godziny, w przypadku osób otyłych i z nadwagą ten czas może się skrócić. Niezbędne mogą okazać się podkładki oraz materace przeciwodleżynowe. Pamiętajmy, aby nie wyręczać chorego we wszystkim, niech wykonuje czynności, przy których obejdzie się bez naszej pomocy, aby zapewnić przynajmniej minimalną aktywność. Starajmy się nie dopuścić do sytuacji, gdy pościel jest zawilgocona lub gdy skóra ma przedłużona styczność z kałem czy moczem.
najczęstsze miejsca powstawania odleżyn
Przyczyny powstawania odleżyn:
⦁ długotrwałe unieruchomienie,
⦁ siła tarcia – przy niepoprawnie zmienianej pozycji,
⦁ siła ściągająca – najczęściej występuje w przypadku, gdy pacjent półleży i obsuwa się niżej,
⦁ niedokładne mycie i osuszanie skóry,
⦁ brak zmiany pozycji chorego,
⦁ nieodpowiednia bielizna osobista i pościelowa,
⦁ brak sprzętu przeciwodleżynowego,
⦁ niedożywienie lub otyłość,
⦁ zniesienie lub osłabienie czucia bólu,
⦁ cukrzyca,
⦁ nietrzymanie moczu i stolca,
⦁ jednoczesne występowanie u pacjenta dwóch lub więcej schorzeń (m.in. miażdżyca, infekcje bakteryjne, depresja),
⦁ podeszły wiek,
⦁ stosowanie leków (psychotropowych, uspokajających, przeciwbólowych),
⦁ nieodpowiednia dieta - należy zapewnić dostateczną ilość białka i kalorii.
Jeśli już dojdzie do powstania odleżyn zalecamy kontakt z lekarzem, który w zależności od stopnia zaawansowania odleżyny dobierze odpowiednie leczenie. Zwracajmy szczególną uwagę, aby pielęgnacja chorego (w tym mycie) odbywała się codziennie, a przy zmienianiu pozycji nie naruszyć naskórka i nie doprowadzić do powstania otarć.
