Stomia i produkty stomijne: przewodnik
Spotkanie 13.05.2024r. w Jeżowie Sudeckim
14 maja 2024
Spotkanie 17.05.2024r. w Lubaniu
20 maja 2024
Czym jest stomia?
Stomia to chirurgiczne, sztuczne wyprowadzenie jelita na powierzchnię skóry brzucha tworząc sztuczny otwór, którym może być wydalany kał lub mocz. Stomię zakłada się w przypadku, gdy naturalne drogi wydalania są uszkodzone lub tymczasowo bądź trwale wyłączone z użytku. Istnieje kilka rodzajów stomii, w zależności od miejsca jej utworzenia i funkcji:
Kolostomia - otwór z okrężnicy (jelita grubego).
Ileostomia - otwór w jelicie cienkim.
Urostomia - otwór do odprowadzania ona moczu z pęcherza moczowego.
Życie ze stomią wymaga pewnych zmian i adaptacji, ale pamiętajmy, że nie musi oznaczać rezygnacji z aktywności, jakie były możliwe przed operacją. Kluczowym elementem jest odpowiednia opieka nad stomią i używanie właściwych artykułów stomijnych.
Z pewnością bardzo ważnym aspektem będzie rehabilitacja. Należy nauczyć się wykonywać czynności pielęgnacyjne i dbać o higienę przetoki co z pewnością pokaże pielęgniarka stomijna. Na szczęście w dzisiejszych czasach worki stomijne mogą być niewidoczne pod ubraniem, a dzięki odpowiedniej pielęgnacji stomii nie będziemy musieli martwić się o nieprzyjemne zapachy. Stomia nie wyklucza normalnego funkcjonowania zarówno tego zawodowego, społecznego jak i seksualnego. Warto wspomnieć, że kobiety ze stomią jak najbardziej mogą zachodzić w ciążę i rodzić zdrowe dzieci, ważne natomiast jest pamiętanie o byciu pod stałą opieką lekarza.
Kiedy wyłania się stomię?
Stomia jest wskazana w leczeniu raka jelita grubego lub odbytnicy, poważnych niedrożności jelit, urazów mechanicznych tychże części, wrzodziejących zapaleń jelita czy choroby Leśniowskiego-Crohna. Jeśli lekarz podejmie decyzje o wyłonieniu stomii to pomimo obaw o zmniejszenie komfortu życia z pewnością jest to właściwa decyzja. Prosimy pamiętać, stomii da się uniknąć np. w przypadkach wczesnego wykrycia raka jelita grubego, gdzie stopień zaawansowania choroby nie będzie jeszcze tak poważny. Zachęcamy, żeby na bieżąco monitorować stan swojego zdrowia i w przypadku niepokojących nas zmian i objawów umawiać się na wizytę do lekarza.
Najczęstsze problemy
Częstym problemem związanym ze stomia może być podciekanie. Obok niekontrolowanych dźwięków, nieprzyjemnego zapachu (jak wspomnieliśmy, da się temu zapobiec) trzeba zmierzyć się z odpowiednim dopasowaniem sprzętu stomijnego - tak, aby skóra wokół stomii nie była podrażniona a treści jelitowe czy mocz nie podciekały pod przylepiec. Jeśli zmagamy się z tym problemem warto rozważyć czy problem nie leży w nieprawidłowo dopasowanym otworze w przylepcu lub płytce, pofałdowanej powierzchni przylepca podczas przyklejania go do skóry czy w odpowiednim przygotowaniu skóry do zmiany sprzętu (mówimy tu o niedomytych kremach lub maściach, innych zabrudzeniach, nieduszonej skórze, a nawet bliznach, które utrudnią pełne przywarcie sprzętu do skóry).
Użytkownicy stomii zgłaszają często także problem z balonowaniem worka. Wynika to z faktu, że układ pokarmowy wydziela gazy, a te zatrzymują się w worku powodując jego rozdęcie. Taki worek niestety zaczyna być widoczny pod ubraniem i może wydobywać się nieprzyjemny zapach. Rozwiązaniem może być zmiana diety i spożywanie pokarmów lub wybranie worków zaopatrzonych w filtr, który pomaga redukować nieprzyjemny zapach i zmniejsza ilość gromadzących się gazów.
Szacuje się, że u znacznej części pacjentów występują powikłania skórne wokół stomii. Aby utrzymać skórę w zdrowym stanie ważne jest dobranie odpowiedniego przylepca, tak aby treści jelitowe czy mocz (w przypadku urostomii) nie miały bezpośredniego kontaktu ze skórą. Zdarzają się i urazy mechaniczne skóry np. w wyniku zbyt agresywnego usuwania worka stomijnego czy używania zbyt szorstkich materiałów opatrunkowych do mycia i osuszania skóry wokół stomii. Profilaktycznie w celu łatwiejszego usunięcia worka stomijnego można użyć specjalnego preparatu ułatwiającego odklejanie. Naniesienie niewielkiej ilości pudru stomijnego na powierzchownie ułatwi przyklejenie nowego sprzętu .
Ważnym problemem jest zaleganie stolca w górnej części worka - treść nie spływa w dół worka jak powinna. Zaleca się, aby przed przyklejeniem worka rozchylić jego ścianki tak, aby do środka dostało się nieco powietrza. Oczywiście, że dużą rolę odgrywać będzie też konsystencja stolca, jednak rozwiązaniem na to jest dbaniem o odpowiednie nawodnienie i zdrową dietę.
Powiedzmy jeszcze sobie co nieco o produktach stomijnych:
- Worki stomijne - służą do zbierania kału lub moczu. Mogą być jednoczęściowe (integralne z płytką przylepną), dwuczęściowe (worki wymienne przymocowywane do osobnej płytki) oraz dostępne w różnych kształtach i rozmiarach.
- Płytki stomijne - przylepce, przylegają bezpośrednio do skóry wokół stomii, tworząc szczelne połączenie z workiem stomijnym. Są wykonane z materiałów hipoalergicznych i mają zapobiegać przeciekaniu.
- Uszczelki stomijne i pasty uszczelniające - mają kształt małych pierścieni lub pasków, mają dodatkowo zapobiegać wyciekom.
- Środki pielęgnacyjne do skóry - kremy, żele i chusteczki, pomagają w utrzymaniu zdrowej skóry wokół stomii, zapobiegając podrażnieniom i infekcjom.
- Dodatkowe akcesoria - bardzo szeroka grupa produktów; nożyczki do przycinania płytek, filtry, neutralizatory zapachów i dezodoranty, zestawy do irygacji, saszetki żelujące.
